sam powiedz

* * *

- wiem -wiesz -wiedzą, - wiedz

1. (= wyrazić coś słowami) say, tell; powiem ci w sekrecie I'll tell you in secret; powiedz mi wprost give it straight to me; co ty powiesz!? you don't say (so)!, no kidding!, no shit!; co powiesz na... how about...; ani słowa mi nie powiedziała she didn't say a word; prawdę l. szczerze powiedziawszy frankly speaking; powiedzieć prawdę w oczy give sb a piece of one's mind; powiedzieć komuś do słuchu give sb an earful, send sb away with a flea in their ear; powiedziałem sobie, że to już ostatni raz I told myself that it was the last time; powiedzieć coś w nieodpowiedniej chwili time one's words badly, say sth at an inopportune moment; powiedzieć coś nie w porę mistime sth; powiedzieć coś przez łzy weep sth out; powiedzieć coś niewiele myśląc say sth unguarded, blurt sth out; powiedzieć, co się myśli nail one's colors to the mast; nie umiem powiedzieć ask me another; jak to powiedzieć how shall I put it; powiedzieć swoje speak one's mind; powiedzieć swoje zdanie say sth out; wystarczy powiedzieć, że... suffice it to say that...; powiedzieć jasno, że... make it plain that...; powiedzieć ostatnie słowo say the last word; powiedzieć komuś komplement compliment sb, pay a compliment to sb; powiedziałem do niej po imieniu I addressed her by her first name; łatwiej powiedzieć, niż zrobić (it's) easier said than done; chcę przez to powiedzieć, że... what I mean is that...; gdy się powiedziało A, trzeba powiedzieć B in for a penny, in for a pound; odszczekać l. odwołać to, co się powiedziało eat l. swallow one's words; tak mi się tylko powiedziało I didn't mean it; powiedzieć coś na kogoś inform l. snitch l. rat l. tell on sb; nic mi to nie powiedziało it didn't ring a bell; swoje powiedziałem pot. I said what I had to say; powiedział, co wiedział pot. he said what he knew; że tak powiem so to say, if I may say so; sam powiedz l. powiedz sam wouldn't you agree?; powiedzmy (let's) say; a jeśli to będzie, powiedzmy, piękna dziewczyna? and if that's going to be, say, a beautiful girl?

2. (= oznajmić) inform, announce, say; co chcesz przez to powiedzieć? what do you mean by that?; to za mało/za dużo powiedziane that's an understatement/overstatement; nie można powiedzieć, by była zbyt miła you can't say she's too nice; kto by to powiedział? who would have thought it?; w Biblii powiedziane jest: Nie lękajcie się the Bible says l. reads: Do not fear.

- sam to zrobiłeś? did you do it (by) yourself?

- drzwi same się zamknęły the door closed on its own

- samo się zagoi it’ll heal by itself

- samo się nie zrobi it won’t get done by itself

- musicie sami zdecydować you have to a. must decide for yourselves

- „jak samemu zbudować dom?” ‘how to build one’s own house?’

- sam z siebie of one’s own accord, without being asked

- (ona) sama z siebie nigdy nie zabiera głosu she never speaks up of her own accord a. without being asked

- nic nie dzieje się samo z siebie nothing happens by itself a. without a reason

- wszystko zawdzięczam samemu sobie I owe everything to my own efforts

- włosy jej się same kręcą her hair curls naturally

- był sam w domu he was alone a. on his own at home

- nie wolno jej samej wychodzić na ulicę she is not allowed to go out by herself a. on her own

- trudno jest żyć człowiekowi samemu it’s difficult a. hard living on your own a. living alone

- sam jeden all alone, all by oneself

- po śmierci rodziców została sama jedna when her parents died she was left on her own a. all alone

- słowo „bohater” pisze się przez sam h, nie przez ch the word ‘bohater’ is spelt with an h, not ch

- mieli same córki they had only daughters

- same nieszczęścia nas spotykają we’ve had a. met with nothing but trouble

- same zdolności nie wystarczą talent alone is not enough

- mówić prawdę, samą prawdę i tylko prawdę to tell the truth, the whole truth, and nothing but the truth

- w samym środku in the very centre, right in the middle

- na samym początku/końcu at the very beginning/end

- na samej górze/na samym dole at the very top/bottom, right at the top/bottom

- dom nad samym morzem a house right on the sea

- gałęzie zwisające do samej ziemi branches hanging right down to the ground

- w samo południe at midday, at high noon

- do samego rana right through to the morning

- sam sobie przeczysz you’re contradicting yourself

- sama tak powiedziała she said so herself

- sami sobie są winni they’ve only got themselves to blame

- mnie samego to zaskoczyło I was surprised myself

- samo miasto niczym szczególnym się nie wyróżnia the town itself is nothing special

- sam widzisz you can see for yourself

- sama widzisz, że to nie takie proste see, it’s not that easy

- sam zobacz see a. look for yourself

- sam powiedz you tell me

- sami powiedzcie, czy nie mam racji you tell me if a. that I’m wrong

- widziałem samego prezydenta I saw the president himself

- na samą myśl o tym chce mi się płakać the mere a. very thought of it makes me want to cry

- od samego zapachu robiło mu się niedobrze the very smell (of it) made him sick

- mamy takie same pióra we’ve got the same a. identical pens

- (on) ma taki sam kolor włosów jak jego brat his hair is the same colour as his brother’s

- twój kapelusz jest prawie taki sam jak mój your hat is practically the same as mine

- wszyscy mężczyźni są tacy sami all men are the same a. alike

- ten sam the same

- byli w tym samym wieku they were the same age

- ta sama kobieta, którą widziałem wczoraj the same woman (as a. that) I met yesterday

- Paryż jest wciąż ten sam Paris is just a. still the same

- to samo the same

- to samo dotyczy ciebie the same applies to you

- poproszę jeszcze raz to samo! (the) same again please!

- zrób to samo co wujek do the same as uncle (did)

- jeden i ten sam one and the same

- to jedna i ta sama osoba they are one and the same person

- jedno i to samo one and the same thing

- odwaga i brawura to nie jedno i to samo bravery and foolhardiness are not the same thing

- tak samo [traktować, uważać] the same

- tak samo będzie i tym razem it’ll be the same this time

- tak samo jak dwa lata temu just the same as two years ago

- są tak samo winni they are equally guilty

- zniknął tak samo nagle, jak się pojawił he vanished just as unexpectedly as he had appeared

- „muszę już iść” – „ja tak samo” ‘I’ve got to go’ – ‘me too’

- tyle samo (z policzalnymi) the same number, just as many; (z niepoliczalnymi) the same amount, just as much

- tyle samo pracowników, co rok temu the same number of a. just as many workers as last year

- tyle samo prawdy, ile kłamstwa the same amount of truth as lies

- mają tyle samo lat they’re (of) the same age

■ maleńkie sam na sam z kimś a little tête-à-tête with sb

- porozmawiać z kimś sam na sam to talk to sb one-on-one

- marzył, żeby zostać z nią sam na sam he dreamt of being alone with her

- sam nie zje i drugiemu nie da przysł. (she’s/he’s) a dog in the manger

- klimat, który sam przez się jest czynnikiem leczniczym the climate, which is itself a healing factor

- takie nastawienie jest samo przez się zrozumiałe taken by itself such an attitude is understandable

- to się rozumie samo przez się! it goes without saying!

- rozumie się samo przez się, że… that goes without saying that…

- samw sobie in itself

- dla niego praca jest celem samym w sobie work for him is an end in itself

- ten dokument sam w sobie nie stanowi dowodu in and of itself the document does not constitute evidence książk.

- tym samym in the process

- uzyskał obywatelstwo polskie, a tym samym prawo ubiegania się o to stanowisko he acquired Polish citizenship, thus a. thereby gaining the right to apply for the post

- powiedzieć, że… to say (that)…

- powiedzieć komuś coś to tell sb sth

- powiedzieć komuś o czymś to tell sb about sth

- powiedzieć prawdę to tell the truth

- powiedzieć głupstwo a. coś głupiego to say something stupid

- powiedzieć komuś, żeby coś zrobił/czegoś nie robił to tell sb to do sth/not to do sth

- powiedział, żebyśmy się nie martwili he told us not to worry

- powiedział, że tam był/że przyjdzie he said he’d been there/would come

- powiedział mi/nam/ojcu, że nie ma pieniędzy he told me/us/his father he had no money

- nikomu nie powiedział o swojej chorobie he didn’t tell anybody that he was ill

- powiedzieć sobie, że… to tell oneself that…

- powiedział sobie, że to zrobi he told himself he must do it

- powiedziano nam, że… we were told that…

- powiedz mi, o co chodzi tell me what it’s all about

- „dobrze” – powiedział he said OK

- chciałbym powiedzieć o pewnej ważnej sprawie I’d like to mention an important issue

- jak już wcześniej powiedziałem… as I said before…

- wszystko mi jedno, co ludzie powiedzą I don’t care what people say

- było powiedziane, żeby tak nie robić you/we/they were told not to do that

- rób tak, jak było powiedziane do as you were told

- kto tak powiedział? pot. says who? pot.

- powiedzmy let’s say

- przyjdę, powiedzmy, w czwartek I’ll come, let’s say, on Thursday

- powiedzmy, że… let’s say that…

- powiedzmy, że się uda, co potem? let’s say it works, what next?

- że tak powiem so to speak a. say

- byłem tym, że tak powiem, poirytowany I was, so to speak, annoyed

- powiedzmy sobie szczerze, nie stać nas na to let’s face it, we can’t afford this

- trzeba to sobie jasno a. otwarcie powiedzieć, że… we have to admit, that…

- wstyd powiedzieć, ale nie pamiętam to my shame I’ve forgotten

- łatwo powiedzieć! it’s easier said than done

- trudno powiedzieć, czy/kiedy/jak… it’s hard to say if/when/how…

- powiedzieć swoje to say one’s piece

- powiedziałbym, że… I would say (that)…

- wyglądała, powiedziałbym, na zmęczoną she looked, I would say, tired

- przywitali nas, nie powiem wrogo, ale dosyć chłodno their welcome, though not exactly hostile, was rather reserved

- nie powiem, żebym był zachwycony I wasn’t exactly happy

- nie można powiedzieć, żebyś się specjalnie postarał I wouldn’t exactly say you tried hard

- nie powiem, jedzenie było niezłe I must say, the food was OK

- nie powiem, było całkiem przyjemnie I must say it was quite nice

- był niezbyt rozgarnięty, żeby nie powiedzieć głupi he was rather simple-minded not to say stupid

- można powiedzieć, że skończyliśmy we are more or less ready

- prawdę a. szczerze powiedziawszy… frankly speaking…; to be honest…

- no powiedz sam, czy tu nie jest ślicznie? it’s beautiful here, isn’t it?

- niech pan sam powie, czy to w ogóle ma sens? what do you think, does it make any sense at all?

- powiem ci, że mi się nie chce frankly speaking I don’t feel like it

- powiem panu, że niezbyt mi się ten film podobał to be honest I didn’t particularly like the film

- co ty powiesz/pan powie? (ze zdumieniem) are you serious?; (ironicznie) oh, really?

- chciał przez to powiedzieć, że… what he meant by this is that…

- co chcesz przez to powiedzieć? what do you mean?

- to (za) mało powiedziane it’s an understatement

- nie przepadam to za mało powiedziane, ja ich nie znoszę to say I’m not fond of them is an understatement, in fact I hate them

- to za wiele a. dużo powiedziane that would be saying too much

- katastrofa to za dużo powiedziane calling it a disaster would be saying too much

- dobrze powiedziane well said

- mieć wiele do powiedzenia (mieć wpływy) to have a lot of say; (dużo wiedzieć) to have a lot to say

- on nie ma tu nic do powiedzenia he has no say in this matter

- nie wiele mieliśmy sobie do powiedzenia we didn’t have much to say to each other

- mam ci coś do powiedzenia I have to tell you something

- nigdzie nie jest powiedziane, że… there’s no rule that…

- wcale nie jest powiedziane, że przegramy no one says we have to lose

- kto by powiedział, że zrobi taką karierę who would’ve guessed s/he would make such a career

- co to ja chciałem powiedzieć? what was I to say?

- jak to powiedzieć? how shall I put it?

- nie powiesz (chyba), że… you don’t mean to tell me that…

- nikt mi nie powie, że… no one’s going to tell me that…

- chyba za dużo powiedziałem I think I said too much

- oddaj, bo powiem mamie give it back or I’ll tell mum

- nikomu nie powiem I won’t tell anybody

- cześć, co powiesz? pot. hi, how are things going?

- co powiesz na lody? what would you say to an ice-cream?

- co powiesz na ten skandal z łapówkami? what do you think about this corruption scandal?

- powiedz cioci dzień dobry say hello to auntie

- powiedz: aaaa (do pacjenta) say ah

- powiedzieć wam kawał? do you want to hear a joke?

- powiedzieć na kogoś „słoneczko”/„głupek” to call sb sunshine/a fool

- powiedzieć do kogoś po imieniu a. na ty to address sb by their first name

- doświadczenie powiedziało mu, że… his experience told him that…

- jej oczy wiele mu powiedziały her eyes told him a lot

- w ustawie powiedziano, że… it says in the act that…

- w punkcie drugim powiedziane jest… it says in point two that…

- powiedziane jest: „Nie zabijaj” it is said: ‘Thou shalt not kill’

■ powiedział, co wiedział! pot. that’s nonsense!

- co to (jest)? what’s this/that?

- co jest na górze? what’s upstairs?

- co robisz? what are you doing?

- co mi kupiłaś? what did you buy for me?

- co się dzieje? what’s going on a. happening?

- co ci po tym? what do you need it for?

- o co chodzi? what’s the problem a. matter?, what’s going on?

- w co się ubierzesz? what are you going to wear?

- czego szukasz? what are you looking for?

- czego on chciał? what did he want?

- czego a. copot. chcesz w zamian? what do you want in exchange?

- do czego służy ten guzik? what is this button for?

- z czego jest ta koszula? what is this shirt made of?

- czemu się tak przyglądasz? what are you looking at?

- czym mam otworzyć tę puszkę? what shall I open this tin with?

- czym żywią się wieloryby? what do whales feed on?

- czym to się skończy? how will it (all) end?

- o czym oni mówią? what are they talking about?

- co to za maszyna? what’s this/that machine?

- co to za kamień? what kind of stone is this?

- co ty na to? what do you say a. think?

- co u ciebie? how are you?, what’s new?, how’s life (treating you)?

- co z tobą? źle się czujesz? what’s wrong (with you)?, don’t you feel well?

- psa zabierzemy ze sobą, ale co z kotem? we can take the dog with us, but what about the cat?

- co z tego? a. no to co? what of a. about it? pot.

- co z tego, że kocha? so he’s in love, so what? pot.

- co on, oszalał, żeby tyle forsy przepuścić! pot. he must be mad blowing all that money pot.

- czego tam nie ma na strychu! there are all sorts of things in the attic

- czym to on w życiu nie był! he’s done all sorts of things in life

- co ty mi tu przyniosłeś? what on earth have you brought me?

- po co a. na co? what for?

- po co jedziesz do Krakowa? what are you going to Cracow for?

- na co ci ten scyzoryk? what do you need this penknife for?

- i na co wam to było? what did you have to (go and) do that for?

- czego tam poszłaś? pot. what did you go there for?

- czemu płaczesz? what are you crying for?

- czemu nie? why not?

- „idziesz z nami?” – „czemu nie” ‘are you coming with us?’ – ‘why not?’

- powiedz, co chcesz na śniadanie tell me what you want for breakfast

- zapytaj go, co zrobił z nożyczkami ask him what he’s done with the scissors

- dobrze byłoby wiedzieć, o co właściwie mu chodzi it would be good to know what he really wants

- przysłuchiwał się, o czym rozmawiają he was listening in on their conversation

- nie wiem, co to była za ryba I don’t know what kind of fish it was

- nie rozumiem, po co tu przyszedł I don’t understand why he came here a. what he came here for

- powiem mu jutro, co i jak I’ll tell him tomorrow what’s what

- wiesz co?… (do) you know what?… pot., (I’ll) tell you what… pot.

- wszystko to, co chciał zrobić everything (that) he wanted to do

- mam coś, co cię zainteresuje I’ve got something that’ll interest you

- nie zrobiłam nic, czego musiałabym się wstydzić I did nothing (that) I ought to be ashamed of

- rób, co chcesz do what you want

- czym była kiedyś łacina, tym stał się dziś język angielski what Latin was once, English is today

- co jest naprawdę nieznośne, to myśl, że… what is really maddening is the thought that…

- z czego będziemy żyć, to mój kłopot what we’re going to live on is my problem

- co się stało, to się nie odstanie what’s done is done

- powiedział, że pożyczył mi pieniądze, co nie było prawdą he said he had lent me some money, which wasn’t true

- zdał ostatni egzamin, czym bardzo ucieszył rodziców he passed the last exam, which made his parents very happy

- on ma tyle samo wrogów, co przyjaciół he has as many enemies as he has friends

- zatrudniamy tyle samo pracowników, co rok temu we employ as many people as we did a year ago

- mam dwa razy tyle pracy, co ty I have twice as much work as you (have)

- kapelusz tego samego koloru, co płaszcz a hat the same colour as the coat

- mieszkam w tym samym domu, co on I live in the same building as he does

- rodzice tyle go widywali, co na obiedzie his parents only saw him at dinner time

- ktoś, co nigdy nie był w wojsku someone who has never been in the army

- znam kogoś, co to chętnie zrobi I know someone who’ll be glad to do it

- gdzie się podział ten chłopak, co u was mieszkał? what happened to the boy who used to live with you?

- wiesz, co ty dla niego jesteś? do you know what you are to him?

- ten młyn, co to w nim teraz jest hotel that mill that’s a hotel now

- co się tak kręcisz? why can’t you sit still?

- co tak wcześnie wstałaś? why did you get up so early?

- coś taki wesoły? why are you so cheerful?, what are you so cheerful about?

- co to za dureń z niego! what a clown he is! pejor.

- co za niespodzianka! what a surprise!

- nie masz pojęcia, co to za rozkosz! you’ve no idea what a delight it is

- co dzień/sobota every day/Saturday

- co dziesięć minut/dwa tygodnie every ten minutes/two weeks

- co chwilę a. chwila every couple of minutes, every now and then

- przystawał co krok he stopped with each a. every step

- co jakiś czas tu zagląda, żeby sprawdzić, co robimy he looks in every now and then to check on us

- opuszczał co drugą stronę he was skipping every other page

- co wytrwalsi zostali do końca sztuki only the most persevering stayed till the end of the play

- (ona) pracuje w tej samej firmie co ja she works for the same company as me

- ten sam/to samo co zawsze the same as always

- taki sam jadłospis co przed tygodniem the same menu as a week ago

- to już nie ten człowiek, co dawniej he’s not the man he used to be

- jest równie inteligentny, co przebiegły he’s as intelligent as he is crafty

- mogła mieć równie dobrze trzydzieści co czterdzieści lat she could just as well have been thirty as forty

- co ciekawe/dziwne… what’s interesting/strange…

- co gorsza… what’s worse…

- co więcej… what’s more…

- ale ona urosła, co? she’s really grown, hasn’t she?

- będziemy w kontakcie, co? we’ll be in touch, right? pot.

- miłe dzieciaki, co nie? nice kids, eh? pot.

- nie poznajesz mnie, co? you don’t recognize me, do you?

- wszyscy gdzieś jadą na wykacje, a my co? everyone’s going somewhere on holiday, and what about us?

- kto cię tu wpuścił, co? who let you in, eh? pot.

- i co, zdałeś egzamin? well, did you pass (the exam)?

- co ty, chcesz oberwać od ojca? you don’t want to get it from your father, do you? pot.

- a ty co? dzwonka nie słyszałeś? what are you doing? – didn’t you hear the bell?

- co do mnie, nigdy w horoskopy nie wierzyłem as for me, I’ve never believed in horoscopes

- co do pańskiego artykułu… as for your article…, as far as your article is concerned…

- mamy zastrzeżenia co do ostatniej partii towaru we have some reservations regarding the last consignment

- jego uwagi co do nowelizacji ustawy his remarks regarding a. concerning the amendment of the law

- ustalenia co do zakresu prac details regarding a. concerning the scope of the work

- druga co do wielkości partia polityczna the second largest party

- dziesiąte co do wielkości państwo świata the world’s tenth largest state

- co do godziny/dnia to the hour/day

- o siódmej co do minuty at seven o’clock sharp

- przyszedł punktualnie co do minuty he came a. arrived right on the dot pot.

- oddał mi wszystko co do grosza he gave me back every single penny

- powtórzyła wszystko co do słowa she repeated everything word for word

- zginęli wszyscy co do jednego not one of them survived

- co wstawał, robiło mu się słabo each time he got up, he felt faint

- co otworzył gazetę, wszędzie o Iraku every time he opened a newspaper, there was something about Iraq

- co strzelił, to chybił every time he fired, he missed

- co wspiął się wyżej, to zsuwał się each time he climbed up, he slipped down again

- co premiera, to sukces each new production is/was a success

- co chłop, to chłop you can’t beat a man (about the place)

- co głowa, to głowa you can’t beat good brains

- co prawda, to prawda I’ll second that

- co dyrektor, to nie zwykły robotnik a director’s not just any worker

- czym większy przywódca, tym groźniejszy jego upadek the greater the leader, the further he has to fall

■ a co tam what do I care?, what does it matter?

- chciała pokazać, co to nie ona she wanted to show what she was made of

- co jak co, ale ciasto robisz pyszne say what you like, but you make delicious cake

- czego jak czego, ale pieniędzy im nie brakuje whatever they’re short of, it’s not money

- co najmniej at least

- co najwyżej at most

- co to, to nie! pot. that’s out of the question!; no way! pot.

- co (proszę)? pot. (w odpowiedzi) what?

- „Adam!” – „co?” ‘Adam!’ – ‘what?’

- „jesteś tam?” – „a co?” ‘are you there?’ – ‘what do you want?’

- co (takiego)? (wyrażające zdziwienie) what?, really?

- dopiero a. tylko a. ledwo co only just

- goście dopiero co wyjechali the guests have not long gone, the guests have only just left

* * *

* * *

Gen. czego Dat. czemu Ins. i Loc. czym

1. ( zastępuje rzeczowniki) what; rób, co chcesz do what you want; czego (znowu) chcesz? what do you want (now)?; zwł. z irytacją what is it that you want (now)?; co to będzie? (= co chcesz zrobić?) what is it going to be?, what'll it be?; (= co się stanie?) what'll happen?; po co? what for?; byle co anything; Bóg wie co God knows what; diabli wiedzą co only the Devil knows; co to, to nie I won't have that; jeszcze czego! anything else?, what('s) next?; bądź co bądź anyway; w czym rzecz what's the matter; w razie czego (just) in case, if need(s) be; jak przyjdzie co do czego when the chips are down; nie ma co! there is no point; co komu do tego? it is none of anybody's business, why should it be anyone's business?, why should they care?; co mi tam! I don't care, I couldn't care less, who cares?; co będzie, to będzie happen what may; będzie co ma być what is to be, will be; what must be, must be; what will be, will be; co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr let bygones be bygones; co z oczu, to z serca out of sight, out of mind; co się stało, to się nie odstanie what's been done cannot be undone, let bygones be bygones; co za dużo, to niezdrowo too much of a good thing, too much breaks the bag; co się odwlecze, to nie uciecze there is luck in leisure; co ma wisieć, nie utonie he that is born to be hanged shall never be drowned, if you're born to be hanged then you'll never be drowned; co nagle, to po diable haste makes waste; czym chata bogata, tym rada what's mine is yours; co ma piernik do wiatraka what do these two things have in common?, it is quite beside the point.

2. (jako zaimek względny, głównie w pytaniach i zdaniach złożonych) co tchu at full l. top speed, in all haste; tyle, co kot napłakał next to nothing; co do grosza not a penny less, not a penny more; tyle pomoże, co umarłemu kadzidło it won't do any good, it won't help at all.

( rozpoczyna zdanie podrzędne) which.

1. ( wyraża powtarzalność) every; co krok every step; co godzina/co chwila/co miesiąc/co roku every hour/every moment/every month/every year; co prawda admittedly; co prawda, to prawda you're right; co rusz every moment, every time; na co dzień every day; co i raz pot. every moment, every time; co kraj, to obyczaj every country has its customs; every land has its own law; so many countries, so many customs.

2. ( wzmacnia przysłówki) what, still; co gorsza what's worse, worse still; co więcej what's more; co dwie głowy, to nie jedna two heads are better than one.

3. (wyraża pytanie o przyczynę, cel) why; co się tak długo zastanawiasz? why have you been dwelling on it so long?

* * *

* * *

Acc. siebie l. się Gen. siebie Dat. i Loc. sobie Ins. sobą

1. (identyczność, t. siebie samego) oneself; iść przed siebie walk straight on l. ahead; spojrzeć za siebie look back; spojrzenie za siebie backward glance; pozostawić l. zostawić coś za sobą leave sth behind; czuj się jak u siebie (w domu) make yourself at home; u siebie sport ( o meczu) home; chodzą ze sobą od trzech miesięcy they've been seeing each other for the past three months; chodzić ze sobą date; (zwł. w okresie narzeczeństwa) court; zabierać kogoś/coś ze sobą take sb/sth with sb l. along; zabrała ze sobą wszystko, co tylko można sobie wyobrazić she took along everything but the kitchen sink; coś nie ma przed sobą przyszłości there's no future in l. for sth; masz przed sobą wspaniałą przyszłość you've got a great future ahead of you; chcę mieć to za sobą I want to get it over; mieć najgorsze za sobą be over the hump; mieć za sobą najtrudniejszą część czegoś break the back of sth; mieć najlepsze lata za sobą be past one's prime, be over the hill; mieć za sobą daleką drogę (bardzo się zmienić, dojrzeć itp.) t. dosł. have come a long way; nieść l. pociągać za sobą involve, imply, entail; porwać za sobą (zwł. tłum) carry; spalić za sobą mosty burn one's bridges l. boats (behind one); zamknij za sobą drzwi shut l. close the door behind l. after you; dochodzić do siebie po czymś recover from sth; brać coś do siebie ( uwagi) take sth personally; przyciągnąć kolana do siebie draw up one's knees; przytulić kogoś do siebie hug sb; zapraszać kogoś do siebie ask sb round, ask sb to come to one's place; zrazić l. zniechęcać kogoś do siebie antagonize sb, disaffect sb; wyjść z siebie blow l. pop one's cork, be beside o.s.; wykrztuś l. wyrzuć l. wyduś to z siebie! (= powiedz to) spit it out!; wylewać z siebie żale pour out one's sorrows; wypruwać z siebie żyły sweat blood, sweat one's guts out; zadowolony z siebie self-complacent, self-satisfied; zrobić z siebie durnia make an idiot l. ass of o.s.; zrobić z siebie pośmiewisko make o.s. a laughing stock; być z siebie dumnym be proud of o.s.; robić z siebie głupka play the fool; robić z siebie widowisko make an exhibition l. a spectacle of o.s.; samemu z siebie ( zrobić coś) by o.s.; samo z siebie by itself, per se; zostawiać coś po sobie leave sth as one's legacy; cel sam w sobie an end in itself; łączyć w sobie (zwł. cechy) combine; mieć w sobie to coś (trudną do zdefiniowania cechę, która dodaje atrakcyjności) have this something; mieścić w sobie contain, hold; ona ma w sobie trochę snobizmu she's somewhat of a snob; przemóc w sobie dumę swallow one's pride; rzecz sama w sobie thing-in-itself, noumenon; sprzeczność sama w sobie a contradiction in terms; zamknięty w sobie indrawn, introvert, withdrawn; zebrać się w sobie pull o.s. together, get a grip on o.s.; mieć coś przy sobie have sth on l. about sb; nie mam przy sobie pieniędzy I have no money on me; ręce przy sobie! (keep your) hands off!; sam sobie jesteś winien it is your own fault, you only have yourself to blame; sami sobie pieczemy chleb we bake our own bread; wmówić sobie, że... kid o.s. (into believing) that...

2. (wzajemność, t. siebie wzajemnie) each other, one another; dzielić (pomiędzy siebie) (koszt, dochód) split; wyjaśnić sobie wszystko get l. put l. set things straight; wyjaśnijmy sobie jedną rzecz let's have l. get one thing clear; mówić sobie po imieniu be on first name terms with each other; przypadli sobie do gustu they took (a) fancy l. liking to each other; dalej od siebie farther away from each other l. one another; bliżej siebie closer to each other l. one another.